Formacje Wojsk Bizantyjskich
Katafrakci – ciężka jazda wzorowana na dawnej jeździe perskiej. Byli bardzo dobrze wyszkoleni i zdyscyplinowani. Ich uzbrojenie ochronne było w zasadzie porównywalne z rycerskim, ale nie używali kopii, tylko długich i dość ciężkich włóczni.
Themata hippeis (jazda temowa) - średniozbrojna jazda rekrutowana z osadników wojskowych. Najchętniej walczyli łukiem, choć potrafili też walczyć wręcz. Stanowili główną masę bizantyjskiej konnicy.
Tagmata hippeis (gwardia konna) – formacja zaciężna, bardzo różnorodnie, ale zazwyczaj ciężko uzbrojona.
Trapezitoi – lekkokonni łucznicy, rekrutowani głównie z ludów stepowych. Jazda niejednorodnie uzbrojona, zwykle jednak częściowo opancerzona. Formacja odznaczała się wysokim poziomem zdyscyplinowania.
Stradioci – lekka jazda najemna werbowana głównie na Bałkanach. Stosowana przede wszystkim do zadań rozpoznawczych. Często walczyli jako konni oszczepnicy oraz konni łucznicy.
Lonchophoroi – średniozbrojna jazda, uzbrojona w długie włócznie.
Gwardia wareska – formacja ciężkiej piechoty werbowana spośród Wikingów. Była w miarę (jak na Wikingów) jednolicie uzbrojona. Walczyli nie tylko duńskimi toporami, ale również włóczniami w falandze. Na uzbrojeniu niewielkiej ich części stanowiącej gwardię pałacową były prawdopodobnie trackie sierpy (rhompai).
Skutatoi – ciężkozbrojna zaciężna piechota. Używali kolczug, dużych tarcz (scutum) oraz włóczni. Walczyli w falandze.
Themata taxeis (tarczownicy piechoty temowej) – do końca XI wieku podstawowa formacja piechoty bizantyjskiej. Na ich uzbrojenie składały się stosunkowo długa włócznia i duża owalna tarcza. Poza tym używali lekkiego hełmu, a także czasmi tzw. przeszywnicy, niekiedy jednak władze temowe dawały im lepsze uzbrojenie (skutatoi jednak nie dorównywali).
Themata toxotai (łucznicy) – stanowili mniej więcej połowę masy piechoty temowej.
Peltaści – najemnicy, głównie z Azji Mniejszej. Piesi oszczepnicy nawiązujący do antycznej formacji o tejże nazwie. W przeciwieństwie do swoich antycznych poprzedników nosili lekkie pancerze, za to podobnie jak tamci byli bardzo zdyscyplinowani. Bardzo skuteczni w trudnym terenie (góry, lasy etc.).
Tzakones (Bizantyjska milicja miejska) – różnorodnie uzbrojona, charakteryzowała się na ogół dużym patriotyzmem podczas walki z najeźdźcami.
